Systematyczność jest ważna i skuteczna
I ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY ARTYKULACYJNE
Aby usprawnić język:
mlaskamy,
układamy język w rurkę,
kląskamy (jak robi konik?),
wypychamy językiem policzki,
układamy język w „koci grzbiet”,
wsuwamy język pod górną i dolną wargę,
przesuwamy język na boki w jamie ustnej,
dotykamy czubkiem języka kolejnych zębów,
formujemy język szeroko i wąsko w jamie ustnej,
przesuwamy czubek języka zygzakiem po podniebieniu,
przesuwamy czubek języka od górnych zębów wzdłuż podniebienia.
Aby usprawnić wargi:
cmokamy,
parskamy, prychamy,
na przemian robimy „dzióbek” i rozszerzamy usta,
wydymamy, zaciskamy, rozluźniamy, masujemy wargi palcami,
układamy wargi jak do wymawiania samogłosek: A, O, U, E, Y, I,
przy zaciśniętych zębach, naprzemiennie zakładamy wargi na siebie.
układamy wargi jak do wymawiania samogłosek: A, O, U, E, Y, I,
przy zaciśniętych zębach, naprzemiennie zakładamy wargi na siebie.
Aby usprawnić policzki:
poruszamy policzkami jak żaba,
napinamy policzki wraz z wargami np. nadmuchując balonik,
wydymamy je i wciągamy do wewnątrz,
masujemy policzki dłońmi, okrężnymi ruchami.
Aby łatwiej uzyskać głoski: SZ, Ż, CZ, DŻ:
cofamy czubek języka wzdłuż podniebienia,
czubkiem języka dotykamy wałka dziąsłowego,
czubkiem języka kreślimy kółka na podniebieniu miękkim,
czubkiem języka dotykamy na przemian dwóch górnych ostatnich zębów,
próbujemy dmuchać na czubek języka uniesiony do podniebienia, równocześnie przyciskając policzki
dłońmi (język nie może przywierać do podniebienia, żeby powietrze
nie przedostawało się bokami).
nie przedostawało się bokami).
II ĆWICZENIA ODDECHOWE
Aby pogłębić oddech, rozruszać przeponę, dostosować długość wydechu
do czasu wypowiedzi:
do czasu wypowiedzi:
robimy krótki wdech przez nos i długi wydech ustami,
„Spacer na łące”- dziecko wyobraża sobie, że jest na łące podchodzi
do kwiatka wącha go, wciąga powietrze nosem, zatrzymuje wdech i powoli wypuszcza nosem,
do kwiatka wącha go, wciąga powietrze nosem, zatrzymuje wdech i powoli wypuszcza nosem,
wykonanie wdechu i zdmuchiwanie świeczki (powoli, szybko) na wydechu,
zdmuchiwanie kartki z gładkiej powierzchni,
dmuchanie na kłębuszek waty, piłeczki, piórka,
dmuchanie przez słomkę w wannie, w czasie kąpieli.
III ĆWICZENIA GŁOSOWE
Aby rozluźnić mięśnie krtani i aparatu artykulacyjnego, prawidłowo wydobyć głos do uzyskania efektu w jamie ustnej:
„Miś” – pozycja do ćwiczeń leżąca,
Misie śpią, oddychają nosem (wdech i wydech nosem),
Misie budzą się, ziewają (wdech i wyd. przez usta),
Misie wdychają powietrze ustami, zamykają usta i mruczą mmmmmmmmm,
Śpiew: a, o, e ,u ,y, i – najpierw pojedyncze samogłoski potem wydłużają dźwięk,
„ Echo” – dziecko woła poszczególne głoski (ciszej – głośnie, wolno – szybko).
IV ĆWICZENIA SŁUCHOWE
Aby wdrażać dziecko do starannej wymowy, opanowania różnic w wymowie głosek syczących i szumiących. Uwrażliwić je na pełne rozumienie wypowiedzi.
wyszukiwanie w otoczeniu przedmiotów, których nazwy zaczynają się
na daną głoskę np. b – buty, butelka,
na daną głoskę np. b – buty, butelka,
„Dokończ” – podajemy pierwszą sylabę, a dziecko dopowiada brakujące części wyrazu,
rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej np. dziecko klaszcze, gdy usłyszy błąd: safa, masyna.
V Jak rozwija się mowa dziecka?
3-latek powinien wymawiać:
wszystkie samogłoski,
spółgłoski: m, mi, b, bi, p, pi, f, fi, w, wi, k ki, g, gi, ch, i li, j, ł, d, n, ś, ź, ć, dź, ń
zaczynają się pojawiać: s, z, c, dz,
czasami sz, ź, cz, dż.
U 4-letniego dziecka:
utrwalają się: s, z, c, dz,
pojawiają się sz, ż, cz, dż,
pojawia się r.
5-latek powinien już wymawiać: sz, ż, cz, dż oraz r (ale ok. 35% dzieci
nie wymawia jeszcze prawidłowo najtrudniejszych głosek).
nie wymawia jeszcze prawidłowo najtrudniejszych głosek).
6-latek buduje swobodne wypowiedzi, używając właściwie wymawianych głosek.
Pamiętaj jednak, że każde dziecko rozwija się indywidualnie,
we właściwym dla siebie tempie.
Im więcej rozmawiasz z dzieckiem, czytasz mu i śpiewasz, tym lepiej będzie mówić!
LITERATURA:
E. Chmielewska: Zabawy logopedyczne i nie tylko
A. Chrzanowska K. Szopik: Zabawy i ćwiczenia logopedyczne
G. Demel: Minimum logopedyczne
E. Sachajska: Uczymy poprawnej wymowy
J. Wójtowicz: Logopedyczny zbiór wyrazów